ประเภทของโลงศพ ความหมายและความเชื่อในแต่ละวัฒนธรรม

โลงศพเปรียบเสมือนบ้านหลังสุดท้ายที่มนุษย์ทุกคนต้องพบเจอ เพราะไม่ว่าจะร่ำรวยหรือยากจน สุดท้ายแล้วทุกชีวิตก็ต้องจากโลกนี้ไปตามกฎธรรมชาติเช่นเดียวกัน

อย่างไรก็ดี แม้จะเป็นที่พักสุดท้ายเหมือนกัน ในแต่ละวัฒนธรรมก็ได้สร้างสรรค์ประเภทของโลงศพที่มีเอกลักษณ์และความหมายแตกต่างกันไป โดยรายละเอียดเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นการให้เกียรติผู้จากไปอย่างดีที่สุด หากยังสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อและประเพณีอันลึกซึ้งของแต่ละวัฒนธรรมอีกด้วย

โลงศพมีกี่แบบ ? ประเภทของโลงศพในวัฒนธรรมต่าง ๆ

โลงศพแบบไทย

โลงศพในวัฒนธรรมไทยไม่เพียงเป็นที่บรรจุร่างของผู้วายชนม์ แต่ยังสะท้อนถึงคุณค่าทางวัฒนธรรม ความเชื่อ และการให้เกียรติผู้ล่วงลับ โดยแต่ละประเภทมีเอกลักษณ์และความหมายที่แตกต่างกัน ดังนี้

โลงขาว

โลงพื้นฐานที่สร้างจากไม้เนื้ออ่อนและทาด้วยสีขาวล้วน ซึ่งสื่อถึงความบริสุทธิ์และการไปสู่สุคติ โดยทั่วไปมักพบเห็นได้ตามวัดหรือมูลนิธิต่าง ๆ ที่จัดเตรียมไว้สำหรับช่วยเหลือผู้ยากไร้ จึงสะท้อนแนวคิดเรื่องความเท่าเทียมในความตายได้อย่างชัดเจน

โลงไม้

โลงที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย จากอดีตที่นิยมใช้ไม้ท้องถิ่นที่หาได้ง่าย มาสู่ปัจจุบันที่นิยมใช้ไม้คุณภาพสูงอย่างไม้สักทองแท้หรือไม้โอ๊ก พร้อมการเคลือบแล็กเกอร์เพื่อเผยให้เห็นความงดงามของลายไม้ตามธรรมชาติ สะท้อนให้เห็นถึงพัฒนาการทางวัฒนธรรมการจัดการศพที่สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน 

โลงมุก

โลงที่ได้รับการตกแต่งด้วยมุกแท้หรือมุกเทียม พร้อมประดับลวดลายไทยอันประณีต เช่น ลายกนกหรือลายเครือเถา โดยนิยมใช้ในครอบครัวที่มีฐานะดี สื่อถึงเกียรติยศและความรุ่งเรืองของวงศ์ตระกูล

โลงทอง

โลงที่ประดับตกแต่งด้วยทองคำเปลวและลวดลายไทยอันวิจิตรบรรจง แต่เดิมนิยมใช้สำหรับชนชั้นสูงหรือผู้ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือ โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่ถึงแก่กรรมด้วยโรคชรา แม้ปัจจุบันจะไม่ได้จำกัดการใช้งานเฉพาะกลุ่ม แต่โลงทองก็ยังคงความหมายของความสูงส่งและเกียรติยศไว้อย่างครบถ้วน

ลวดลายบนโลงศพไทย : ความหมายและคติความเชื่อ

ลวดลายที่ประดับบนโลงศพไทยแบบต่าง ๆ ไม่ได้มีไว้เพื่อความงามเพียงอย่างเดียว หากแต่ยังแฝงไว้ด้วยความเชื่อทางพุทธศาสนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการส่งดวงวิญญาณสู่สุคติภพ

ลายเทพพนม

ลวดลายสำคัญที่แสดงรูปเทวดาในท่าประนมมือ โดยมักปรากฏบริเวณด้านหน้าของโลงศพ ทั้งนี้เพราะเชื่อว่าจะช่วยนำพาดวงวิญญาณของผู้วายชนม์สู่สรวงสวรรค์ อีกทั้งยังเป็นการแสดงความเคารพและอำลาครั้งสุดท้าย

ลายกอบัว

ลวดลายที่มักปรากฏควบคู่กับภาพเทพประทับในรูปแบบของลายมุกประดับสีน้ำเงินและทอง โดยมีจุดประสงค์เพื่อสื่อถึงหลักธรรมเรื่องบัวสี่เหล่าในพุทธศาสนา อีกทั้งยังแสดงถึงความปรารถนาที่จะนำพาดวงวิญญาณของผู้วายชนม์ให้หลุดพ้นจากวัฏสงสาร ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงคติธรรมและความเชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิดได้อย่างชัดเจน

ทั้งนี้ นอกจากลวดลายและการตกแต่ง การออกแบบให้ฐานของโลงศพไทยยกสูงจากพื้นยังสื่อถึงการยกระดับดวงวิญญาณของผู้วายชนม์ให้พ้นจากภพภูมิแห่งทุกข์ไปสู่สุคติภพ ตามความเชื่อในพุทธศาสนาด้วย

โลงศพแบบจีน

ในส่วนประเภทของโลงศพแบบจีนหรือที่เรียกว่า โลงจำปา สะท้อนความเชื่อว่าโลงศพคือยานพาหนะที่จะนำพาดวงวิญญาณเดินทางสู่สุขาวดี โดยการเลือกใช้จะแตกต่างกันตามเชื้อสายและเพศของผู้วายชนม์ ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

• โลงศพสำหรับผู้ชาย
•  
  • ชาวจีนแต้จิ๋วนิยมใช้โลงสีเลือดหมู
  • ชาวจีนกวางตุ้งนิยมใช้โลงสีดำ
  • ส่วนชาวจีนฮกเกี้ยนและจีนแคะใช้โลงจำปาสีไม้เคลือบแชล็คและประดับลายมังกร
• โลงศพสำหรับผู้หญิง
•  
  • ชาวจีนแต้จิ๋วและจีนกวางตุ้งนิยมใช้โลงสีดำ
  • ชาวจีนฮกเกี้ยนและจีนแคะนิยมใช้โลงจำปาสีไม้เคลือบแชล็คและประดับลายหงส์

โลงศพแบบคริสต์

ประเภทของโลงศพในศาสนาคริสต์สะท้อนหลักความเชื่อที่ว่ามนุษย์ทุกคนเท่าเทียมกันเบื้องหน้าพระเจ้า จึงเน้นความเรียบง่ายแต่สง่างาม โดยมี 2 รูปแบบหลัก

โลงศพทรงหกเหลี่ยม (Coffin)

รูปแบบดั้งเดิมที่สื่อถึงการยอมรับความตายตามธรรมชาติ โดยรูปทรงหกเหลี่ยมนั้นเชื่อมโยงกับสัญลักษณ์ไม้กางเขน อีกทั้งการออกแบบให้พอดีกับร่างผู้วายชนม์ยังแสดงถึงความเรียบง่ายและการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ซึ่งปัจจุบันแนวคิดนี้ได้พัฒนาไปสู่การออกแบบโลงศพที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย

โลงศพทรงสี่เหลี่ยม (Casket)

แนวคิดที่เกิดขึ้นในช่วงสงครามกลางเมืองอเมริกา เพื่อเปลี่ยนมุมมองเรื่องความตายให้ดูสงบและนุ่มนวลมากขึ้น จึงออกแบบให้มีลักษณะคล้ายหีบอัญมณี และมีการบุภายในด้วยหมอนนุ่ม ทั้งนี้เพื่อให้ผู้วายชนม์ดูราวกับกำลังหลับใหลอย่างสงบ มากกว่าการจากไปอย่างถาวร

โลงศพรูปแบบพิเศษ

นอกจากโลงศพแบบต่าง ๆ ข้างต้น ยังมีรูปแบบโลงอีกมากมายเพื่อสะท้อนความเชื่อและประเพณีดั้งเดิม ตลอดจนมีการพัฒนาให้มีรูปแบบที่หลากหลายตามความต้องการในยุคสมัยใหม่ ดังนี้

โลงศพแบบนั่งหรือโกศ

โกศ คือโลงศพรูปแบบพิเศษที่มีฐานเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสทรงสูง และปากโลงผายออกเล็กน้อย ซึ่งออกแบบมาสำหรับบรรจุศพในท่านั่งชันเข่าพนมมือ ทั้งนี้ เนื่องจากมีความเชื่อว่าท่านั่งคล้ายท่าสมาธิจะช่วยนำดวงวิญญาณสู่สรวงสวรรค์ จึงมักใช้ในพระราชพิธีหรือสำหรับข้าราชการชั้นผู้ใหญ่

โลงศพแบบสามส่วน

โลงที่ผสมผสานระหว่างโลงนั่งกับโลงนอน โดยมีฐานเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าและปากโลงผายออก ซึ่งออกแบบให้วางร่างในท่ากึ่งนั่งกึ่งนอน อีกทั้งยังสะดวกต่อการเคลื่อนย้ายผ่านพื้นที่จำกัด เช่น ลิฟต์หรือบันไดแคบ โดยยังคงความเหมาะสมตามประเพณี

โลงเย็น

นวัตกรรมสมัยใหม่ที่ผสานระบบทำความเย็นเข้ากับโลงศพแบบดั้งเดิม เพื่อช่วยชะลอการเสื่อมสภาพของร่างผู้วายชนม์ เหมาะสำหรับกรณีที่ต้องรอญาติจากต่างประเทศหรือต้องจัดพิธีเป็นเวลานาน โดยการออกแบบภายนอกยังคงรักษาความสวยงามและความเหมาะสมตามประเพณี

โลงประดับฉัตร

รูปแบบโลงที่มีการตกแต่งด้วยฉัตรบริเวณส่วนบน แต่เดิมสงวนไว้สำหรับเชื้อพระวงศ์และขุนนางชั้นผู้ใหญ่เท่านั้น โดยฉัตรแต่ละชั้นล้วนสื่อถึงระดับของอำนาจบารมี ดังนั้น จึงถือเป็นการแสดงความเคารพและยกย่องผู้วายชนม์เป็นครั้งสุดท้าย

เมื่อต้องจัดงานศพ นอกจากการเลือกโลงศพแบบต่าง ๆ ที่เหมาะสมแล้ว ยังมีรายละเอียดอื่น ๆ ที่ต้องให้ความสำคัญอีกมากมาย Farewell Funeral Services จึงพร้อมช่วยให้คุณจัดการทุกขั้นตอนได้อย่างราบรื่น ด้วยความมุ่งมั่นที่จะ “ส่งคนที่รักเป็นครั้งสุดท้ายให้ดีที่สุด" เราจึงให้ความสำคัญกับทุกรายละเอียดและคำนึงถึงสุขภาพจิตของครอบครัวที่อยู่เบื้องหลังการจากลา

ด้วยประสบการณ์ที่ได้รับความไว้วางใจจากบุคคลสำคัญหลากหลายท่าน เราพร้อมให้บริการจัดงานศพหลายระดับราคาให้เลือก พร้อมทีมงานมืออาชีพที่จะคอยให้คำแนะนำและช่วยประสานงานทุกอย่างภายใต้นโยบายที่คำนึงถึงความเป็นส่วนตัวของลูกค้าเป็นสำคัญ สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ 097-496-9595 เรายินดีให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง

ข้อมูลอ้างอิง

1. เปิดที่มา “ฉัตร” วันฉัตรมงคล เริ่มต้นจาก “ใบบัว” ในพระนิพนธ์ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. สืบค้นเมื่อวันที 21 พฤศจิกายน 2567 จาก https://www.thaipbs.or.th/now/content/155.
2. โลงไม้. สืบค้นเมื่อวันที 21 พฤศจิกายน 2567 จาก https://suvarnabhumi.psu.ac.th/tudb/artefactread/66.
3. การทำโลงทอง. สืบค้นเมื่อวันที 21 พฤศจิกายน 2567 จาก http://www.m-culture.in.th/album/111273/การทำโลงทอง#:~:text=การทำโลงทอง%20เป็น,นับถือของคนทั่วไป%20สามารถ
4. Coffin Vs Casket – The Real Answer. สืบค้นเมื่อวันที 21 พฤศจิกายน 2567 จาก https://in-valhalla.com/coffin-vs-casket/.